– Polska jest w czołówce krajów, które eksportują swoją żywność. Trzy czwarte produktów trafia na rynki europejskie. Ale ważne, by rząd uchronił nas przed Mercosurem, który doprowadzi do tego, że mogą na nasz rynek wpływać produkty, które są gorszej jakości – mówi Agnieszka Zawistowska.
Ponad połowa Polaków przyznaje w sondażach, że marnuje jedzenie. Z okazji Światowego Dnia Żywności (16.10) w zastanawiamy się nad skutecznymi sposobami nieniszczenia żywności, także w kontekście klęski urodzaju, o której w tym roku mówią rolnicy. Gościem „Rozmowy Dnia” w Polskim Radiu Białystok jest dyrektor Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa w Białymstoku Agnieszka Zawistowska (na zdjęciu).
„Kupuj Świadomie” – mniej marnowania, więcej jakości
Z raportu Federacji Polskich Banków Żywności wynika, że w Polsce co roku marnujemy prawie 5 milionów ton żywności. Dlatego – jak podkreśla Agnieszka Zawistowska – działania edukacyjne i instytucjonalne są dziś kluczowe.
Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa prowadzi szeroką akcję „Kupuj Świadomie” we współpracy z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi. To jest uświadamianie producentów, żeby przede wszystkim stawiali na produkty polskie, dobrej jakości. I też – idąc na zakupy – powinniśmy zastanowić się, czy na pewno tak dużo potrzebujemy – mówi Zawistowska.
Promowanie świadomego kupowania idzie w parze z promocją produktów lokalnych i skracaniem łańcucha dostaw. To też zapewnia zmniejszenie marnowania produktów, bo po drodze nic się nie zepsuje. – To także docenienie lokalnych producentów – dodaje dyrektor KOWR.
„Stołówka Stąd” – Podlaskie pionierem zmian
Jednym z najnowszych projektów KOWR jest pilotaż „Stołówka Stąd”, który ma wprowadzić systemowe zmiany w szkolnym żywieniu. Jak zapowiada dyrektor Agnieszka Zawistowska, województwo podlaskie będzie pierwszym regionem, gdzie wdrożony zostanie ten program.
– Chcemy zapoczątkować systemowe zmiany w żywieniu na stołówkach szkolnych, ale w przyszłości myślimy, żeby wyjść szerzej. Jeżeli pilotaż się uda, to wychodzimy na cały kraj – wyjaśnia dyrektor KOWR.
Projekt ma ruszyć na początku listopada i będzie prowadzony przy wsparciu Ministerstwa Rolnictwa oraz Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa w Białymstoku rozpoczął też współpracę z Instytutem Żywienia Człowieka.
Co zakłada pilotaż? Edukacja, szkolenia i jadłodzielnie
Program obejmie 20 szkół z województwa podlaskiego. Trwa nabór placówek. Inicjatywa skupi się nie tylko na zmianie menu, ale przede wszystkim na edukacji i szkoleniach dla całego środowiska szkolnego.
– Będą szkolenia dla uczniów, intendentów, ale też dyrektorów i rodziców, dlaczego warto jeść produkty lokalne, dlaczego nie marnować produktów i jak stosować zasadę zero waste. Chodzi o to, jak podnieść jakość żywienia i jakie są możliwości przekazywania produktów, których na co dzień nie spożywamy – tłumaczy Zawistowska.
Ważnym elementem programu ma być promocja idei jadłodzielni. – To oddział białostocki wymyślił ten projekt, żeby w przyszłości zastanowić się, czy tych jadłodzielni nie powinno być więcej. Bo to właśnie uchroni nas – konsumentów – przed marnowaniem produktów – mówi dyrektor.
Certyfikaty i konkretne efekty
W pilotażu nie przewidziano formalnego egzaminu, ale KOWR planuje śledzić efekty i premiować zaangażowane szkoły. – Dzieci będą miały szansę spotkać się na SGGW ze studentami, będą uświadamiane. Chcemy też dążyć do certyfikacji takich stołówek, by szkoły miały profity z tego, że stosują lokalne produkty – wyjaśnia Zawistowska.
Pilotaż potrwa od października do czerwca. Po jego zakończeniu nastąpi analiza efektów i – jeśli się sprawdzi – program będzie rozwijany w kolejnych województwach. – Myślę, że rok 2026-2027 to już będzie skala ogólnopolska – zapowiada dyrektor.
Bezpieczeństwo żywnościowe i zagrożenia z zewnątrz
W rozmowie nie zabrakło także tematu bezpieczeństwa żywnościowego w kontekście wojny na Ukrainie oraz potencjalnych zagrożeń związanych z międzynarodowymi umowami handlowymi.
– Polska jest w czołówce krajów, które eksportują swoją żywność. Trzy czwarte produktów trafia na rynki europejskie. Ale ważne, by rząd uchronił nas przed Mercosurem, który doprowadzi do tego, że mogą na nasz rynek wpływać produkty, które są gorszej jakości. Ministerstwo Rolnictwa robi wszystko, żeby do tej umowy nie doszło. A jeśli dojdzie, to z takimi zapisami, które ograniczą dostęp takich produktów do naszego rynku – podkreśla dyrektor KOWR.
Urodzaj i problemy z magazynowaniem – co z nadmiarem plonów?
W ostatnich tygodniach rolnicy zmagają się z kolejnym wyzwaniem – klęską urodzaju. Zboża obrodziły tak bardzo, że pojawiły się problemy z magazynowaniem i sprzedażą plonów. – Myślę, że taką pomocą już teraz jest sprzedaż bezpośrednia i rolniczy handel detaliczny. Ale ministerstwo cały czas szuka rozwiązań. Minister Stefan Krajewski rozmawia z rolnikami, przedstawicielami Unii Europejskiej. Dziś w Warszawie odbędzie się spotkanie z branżą rolną – zaznacza Zawistowska.
Apel do konsumentów: wspierajmy lokalne rolnictwo
Na zakończenie dyrektor KOWR apeluje do konsumentów, by świadomie wybierali produkty – najlepiej od lokalnych dostawców. – Kupując, kupujmy świadomie. Wybierajmy polskie produkty. Skróćmy ten łańcuch dostaw i kupmy na ryneczku produkty od pani Zosi czy pana Zdzisia z lokalnych gospodarstw. Bo to wspiera naszych rolników. I mamy pewność jakości – podkreśla Agnieszka Zawistowska.
RR / red: pp, gl / opr. MatA (źródło: Polskie Radio Białystok)
Fot. Gabriela Lasota (PRB) – materiał nadesłany
