Czosnek niedźwiedzi – zdrowy i zakazany

Czosnek niedźwiedzi staje się w Polsce coraz bardziej popularny. To krewniak cebuli i klasycznego czosnku. Ma zastosowanie

• w kuchni – do przyprawiania potraw,
• jako surowiec zielarski – z suszonych liści można przygotować napar o właściwościach prozdrowotnych.

Zawiera duże ilości mikro- oraz makroelementów – m.in. żelazo, magnez, potas, fosfor, a także witaminy.

Gdzie rośnie czosnek niedźwiedzi?

Czosnek niedźwiedzi to gatunek rośliny z rodziny czosnkowych. Od dawna wykorzystywany jako roślina jadalna, lecznicza i ozdobna. Zawarte w nim składniki wykazują działanie antybakteryjne, wspierają system immunologiczny, wpływają też pozytywnie na układ sercowo-naczyniowy i obniżają poziom tzw. złego cholesterolu.

– Czosnek niedźwiedzi to krewniak naszej cebuli i klasycznego czosnku. Z tym, że w odróżnieniu od tych warzyw występuje w stanie dzikim, naturalnym, szczególnie w lasach bukowych, gdzieś na Podkarpaciu, na Roztoczu – mówi dr ogrodnictwa Arkadiusz Iwaniuk. – Nie należy go zrywać z miejsc naturalnych, bo po pierwsze jest to gatunek objęty ochroną, a po drugie – wielu badaczy zwraca uwagę, że nie do końca jest to bezpieczne, ponieważ na czosnku niedźwiedzim mogą znajdować się pewne patogeny (szczególnie tasiemca bąblowca). Najlepiej mieć uprawę własną w ogrodzie lub kupić od kogoś kto uprawia czosnek samodzielnie.

Wyrafinowane zioło

– A jest to gatunek bardzo interesujący – przede wszystkim kulinarnie, ale też pod kątem zielarskim. Nie jest to zwykły dodatek do diety, ale też roślina, która ma pewne właściwości lecznicze. Czosnek niedźwiedzi jest przede wszystkim bardzo popularny w krajach niemieckojęzycznych: w Niemczech, w Austrii, w Szwajcarii. Używany jest dosyć szeroko zarówno bezpośrednio do spożycia, jak i jako wyszukany dodatek. W pewnych regionach karmiono nim krowy, by uzyskać masło o takim delikatnym posmaku czosnkowym. To bardziej wyrafinowany sposób użycia tego zioła – podkreśla.

– Dla nas najbardziej wartościowa jest w zasadzie cała roślina. Zarówno ząbki czosnku, które możemy dłużej przechowywać, jak i liście – szczególnie młode. Kwiaty i owoce o szczególnie mocnym smaku są również przydatne do celów kulinarnych.

Czosnek niedźwiedzi kontra bakterie, grzyby i wirusy

A jakie działanie wykazuje czosnek niedźwiedzi? – Oczywiście zawiera dużo witamin: C, A, E oraz makro- i mikroelementów: selen, siarkę, mangan, żelazo oraz olejki eteryczne i flawonoidy. Wśród tych różnych substancji biologicznie czynnych szczególnie cenna jest allicyna, czyli glikozyd charakterystyczny dla całej rodziny cebulowatych, który nadaje ten zapach i smak. Jednocześnie jest on bardzo ważny z punktu widzenia leczniczego, ponieważ działa bakteriobójczo i grzybobójczo, niszczy nawet wirusy. Jest to więc ten składnik diety, który nas niejako uzdrawia. On działa również w ten sposób, że udrażnia naczynia krwionośne, a więc niedawno odkryte działanie czosnku niedźwiedziego. Tym bardziej, że mówi się, iż nie tylko zatrzymuje ten proces zatykania naszych żył, ale tez jakby odwraca go, powoduje i że są one bardziej drożne. Jedząc czosnek można zapobiegać miażdżycy – wyjaśnia dr Iwaniuk.

Jak jeść czosnek niedźwiedzi?

– Jak go spożywać? Najzdrowszy, a więc najbardziej pożądany jest wtedy, kiedy jest świeży, a nie trwa to przecież cały rok. Możemy przechowywać mrożone liście, ząbki lub całe cebulki, ale niezbyt długo – do pół roku. Można go również przetwarzać i są na to różne metody. Niektóre kuchnie narodowe lubują się w robieniu pesto, czyli łączeniu przetartego lub pociętego drobno czosnku niedźwiedziego z olejem. Ewentualnie można też przechowywać w soli świeże, drobno pokrojone liście. W zależności od tego, jakie mamy upodobania i możliwości – podsumowuje dr  Arkadiusz Iwaniuk.

Mimo tak licznych zalet nie wszyscy mogą go stosować. Czosnek niedźwiedzi nie jest wskazany m.in dla dzieci oraz osób cierpiących na wrzody żołądka czy dwunastnicy. Ostrożność powinny również zachować kobiety w ciąży. 

MMaks / opr. MatA

Fot. pixabay.com