Ważny program zawieszony. Jaka przyszłość czeka Czyste Powietrze?

Zawieszenie programu Czyste Powietrze wywołało lawinę pytań, co do przyszłości tego ważnego dla środowiska przedsięwzięcia.

Od 28 listopada wstrzymano przyjmowanie nowych wniosków na realizację programu. Taka decyzja była podjęta głównie z uwagi na nieprawidłowości w realizacji programu i konieczność uszczelnienia systemu. Aby zapobiec nadużyciom i ulepszyć program, prowadzone są obecnie konsultacje społeczne.

Będzie więcej kontroli

Nadużyć związanych z realizacją programu było sporo.

– Nowa odsłona programu ma pomóc eliminować nieuczciwych wykonawców – zaznacza prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie, Stanisław Mazur. – Wykonawcy zawyżali ceny. To było skandaliczne, bo potrafili zawyżyć ceny nawet o 60-70 tysięcy złotych.

CZYTAJ: Stanisław Mazur, prezes WFOŚiGW: W programie „Czyste powietrze” były liczne nadużycia

Będzie więcej kontroli prowadzonych inwestycji.

– Będziemy wprowadzać kontrole doraźne, czyli w trakcie realizacji, żeby wychwycić nieuczciwych wykonawców, którzy potrafili na przykład sprzedać drzwi za 50-60 tysięcy złotych. Potrafili bez audytu zrobić docieplenie jednej ściany, gdzie wymagał tego cały budynek. Żeby był efekt ekologiczny, musi być to zrobione solidnie – wskazuje prezes Mazur.

Mieszkańcy mają wiele pytań

– Zdecydowaliśmy się skorzystać z programu Czyste Powietrze – opowiada jedna z mieszkanek regionu. – Mamy stary, nieocieplony dom, który wymaga termomodernizacji, przede wszystkim wymiany pieca, bo jest to tzw. kopciuch. Program Czyste Powietrze nam to umożliwiał. Jeżeli nie mamy dużego wkładu własnego (a wiadomo, że to wszystko kosztuje), są firmy, które w ramach prefinansowania mogą nam to umożliwić. Oczywiście wszystko zależy, jaka jest kwota dofinansowania, ale można chociaż część dzięki nim zrobić. Do tego też trzeba jakieś dokumenty. Zaczęliśmy zbierać te dokumenty i zebraliśmy wszystkie dopiero dwa dni po tym, jak wstrzymano przyjmowanie wniosków. W tym momencie nie możemy zrobić nic, musimy czekać. Nie wiadomo, jakie będą nowe zasady, jakie będą kwoty dofinansowania, jakie będą progi dochodów, żeby uzyskać to dofinansowanie.

CZYTAJ: NFOŚiGW czasowo zawiesza przyjmowanie wniosków w programie “Czyste Powietrze”

Na terenie wielu gmin działają punkty informacyjne dotyczące programu Czyste Powietrze. Barbara Horbowiec, prowadząca taki punkt w Leśnej Podlaskiej, przyznaje, że w ostatnich dniach otrzymuje wiele zapytań odnośnie zawieszenia programu.

– Na koniec września 2024 roku z terenu naszej gminy wpłynęło 75 wniosków o przyznanie dotacji w ramach programu Czyste Powietrze. Wszystkie wnioski, które wpłynęły przed 28 listopada przed godziną 14:15, są rozpatrywane przez Narodowy Fundusz, przez Wojewódzkie Fundusze w całym kraju. Wnioski będą sukcesywnie rozpatrywane i będą przyznawane pieniądze – mówi Horbowiec. – Dzwonią do nas osoby, które złożyły wnioski, z pytaniem, czy te wnioski nie przepadły, czy wszystko, co zostało złożone przed 28 listopada, będzie rozpatrywane. Tak, wszystkie wnioski, które wpłynęły do Narodowego Funduszu, będą rozpatrywane. Nie są przyjmowane nowe wnioski. Wczoraj była konferencja, podano 31 marca jako termin przywrócenia programu Czyste Powietrze. Będziemy czekać na komunikaty z biur, kiedy to do nas wróci.

„Program powinien być jak najszybciej wznowiony”

– Program Czyste Powietrze powinien być jak najszybciej wznowiony – mówi wójt gminy Wisznice Piotr Dragan. – To program bardzo potrzebny naszym mieszkańcom i samorządom. Rozumiem, że były nieprawidłowości i potrzebna jest rewizja. Natomiast jako samorządowcy powinniśmy apelować, żeby ten program jak najszybciej znowu ruszył. Ten program zmienia domy naszych mieszkańców, zmienia nasze miejscowości i nasze gminy.

Na razie nie ma podanych szczegółów co do nowej odsłony programu. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie podaje na swojej stronie jedynie kierunki zmian. Jedną z nich będzie obowiązek wypłaty zaliczki na konto beneficjenta, a nie wykonawcy, a także dotacje dla rzeczywiście najuboższych.

W województwie lubelskim od 2018 roku z programu Czyste Powietrze skorzystało 65 tysięcy mieszkańców na kwotę 1 miliarda złotych.

Wnioski na przyznanie dotacji w ramach programu będą mogli jeszcze w grudniu składać mieszkańcy terenów dotkniętych powodzią.

MaT / opr. WM

Fot. pexels.com