Goździki – poznaj walory tej aromatycznej przyprawy

Goździki to wysuszone pąki kwiatowe drzewa goździkowego, używane w kuchni jako przyprawa do kompotów, konfitur, marynat czy wyrobów cukierniczych. Ale mają one też właściwości lecznicze. M.in. wpływają pozytywnie na żołądek, pobudzają wydzielanie soków trawiennych, zmniejszają stan zapalny i wspierają odporność.

Rośliny zielarskie – lecznicze i przyprawowe – obok walorów smakowych i zapachowych zawierają szereg ważnych składników mineralnych i witamin. Wiele z nich może wspomagać nasz organizm w stanach chorobowych. Tak jak goździki, które m.in. wykazują działanie antyseptyczne i przeciwbólowe.

Sekretem jest olejek

– Goździki są dla nas cenne i stosujemy je jako przyprawę lub surowiec farmaceutyczny m.in z tego względu, że zawierają duże ilości olejku eterycznego. To nawet do 20 procent – mówi dr nauk farmaceutycznych Magdalena Walasek-Janusz z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. – Dzięki temu wykazują one wiele aktywności. Znane są głównie i stosowane w okresie jesienno-zimowym i w czasie Bożego Narodzenia, ponieważ stanowią popularną przyprawę do napojów rozgrzewających czy herbat, ale również do ciast i pierników.

Goździki na ból zęba i nie tylko

– Goździkami powinniśmy się interesować cały rok i tak też je spożywać, ponieważ mają bardzo liczne właściwości – m.in. silne odkażające. Żute albo ssane odkażają jamę ustną. Stosowane są również w stomatologii między innymi jako środek odkażający. Popularnie wykorzystywane są też jako środek przeciwbólowy – np. przy bolącym zębie. Żute i przykładane do bolącego miejsca (np. sam czysty olejek nakropiony na wacik) spowodują działanie przeciwbólowe – podkreśla.

– Olejek dodawany jako środek farmaceutyczny wykazuje działanie poprawiające proces trawienia, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze. Stosowany jest w stanach zapalnych błony śluzowej gardła, jamy ustnej, w nieżytach nosa. Będzie bardzo dobrze dezynfekował, ale i również udrażniał w przypadku górnych dróg oddechowych.

Wyjątkowa przyprawa kuchenna

– Goździki stosowane w kuchni powinny być coraz częściej przez nas. Bardzo dobrze komponują się w przypadku marynowania mięs:
– wieprzowiny
– dziczyzny
– baraniny.
Świetnie smakuje kapusta kwaszona z dodatkiem goździków. Często też wykorzystywane są jako dodatek do napojów ciepłych: herbat, różnego rodzaju soków czy ponczów. Również możemy stosować je w kosmetologii – dodaje dr Walasek-Janusz.

Na co pomaga olejek goździkowy?

Olejek goździkowy ma szerokie działanie lecznicze. Jednak przy jego zastosowaniu należy zachować szczególną ostrożność. – Oczywiście nie wolno używać czystego olejku goździkowego w większych ilościach, bo olejki eteryczne są związkami silnie działającymi, a stężenie substancji w nich jest bardzo wysokie – dlatego też lepiej w rozcieńczeniu (tylko w przypadku bólu zęba nakrapiamy na wacik i stosujemy wyłącznie miejscowo) – radzi ekspert. – W przypadku goździków mogą być wykorzystywane ich właściwości antyseptyczne i przeciwbólowe w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych, przy objawach grypopodobnych, w leczeniu przeziębienia. Można stosować np. herbatkę rozgrzewającą oraz nacieranie olejkiem goździkowym.

– Zapach goździków jest bardzo charakterystyczny: ma ciepłą, słodkawą, korzenną nutę. Stąd też największe ich wykorzystanie. Natomiast sam smak jest dosyć korzenny i piekący. Jest on wynikiem głównego składnika olejku eterycznego, jakim jest eugenol. Zawartość olejku eterycznego w goździkach jest bardzo wysoka, bo nawet do 20%, natomiast eugenolu jest aż 90%. Stąd też główne wykorzystanie olejku goździkowego jest w stomatologii – wyjaśnia dr Walasek-Janusz.

Naturalny patent na… mole

– Goździki mogą być również wykorzystywane przez każdego w domu właśnie m.in. jako skuteczny środek na pozbycie się moli. Umieszczenie wacika nasączonego olejkiem goździkowym bardzo skutecznie sprawdzi się w walce z nieproszonymi gośćmi w szafie – podpowiada.

Goździkowo-pomarańczowa aromaterapia

– Ponadto goździki w okresie Bożego Narodzenia są wykorzystywane jako środek aromaterapeutyczny w połączeniu z pomarańczą. Można je wykorzystywać do ozdabiania. Efekt wizualny, czyli upiększenie naszego mieszkania czy domu będzie bardzo korzystny. Ale jest też i znaczenie aromaterapeutyczne, ponieważ olejki zarówno z goździków, jak i pomarańczy będą się ulatniały i będzie się roznosił przyjemny aromat – podsumowuje dr Magdalena Walasek-Janusz.

By goździki nie straciły swoich właściwości, trzeba je przechowywać w szczelnie zamkniętych pojemnikach, a mielić lub rozcierać tuż przed zastosowaniem.

MMaks / opr. MatA

Fot. pixabay.com